Duurzame villa in Heeze laat BENG-normen verbleken

Wanneer je zelf architect bent en je partner is projectontwikkelaar, dan ligt de lat voor het ontwerpen van je eigen droomhuis vanzelfsprekend hoog. Het resultaat kan en mag immers niets minder worden dan indrukwekkend. En dát is precies wat architect Annemiek Segeren en haar man Bob in het Brabantse Heeze hebben gerealiseerd: een spectaculaire vrijstaande villa die alle BENG-normen achter zich laat, met een NIBE F1155-6 PC water/water warmtepomp als hart van de comfortinstallatie. Het is dan ook niet voor niets dat de villa in 2021 werd genomineerd voor de titel ‘Duurzaamste huis van Nederland’.

“De bouwkundige schil is de basis”

Op het eerste oog ziet de villa in Heeze eruit als een traditioneel gebouwd stenen huis, maar niets is minder waar. Sterker nog: vanaf de fundering is in het ontwerp afgeweken van de standaard om tot een energieneutrale woning te komen. Achter het metselwerk gaat dan ook een woning schuil met gevels, vloeren en binnenwanden van hout, vergelijkbaar met houtskeletbouw. “Ons uitgangspunt was de ontwikkeling van een energieneutrale woning en daarvoor moet je zowel in materialisatie, techniek als plattegronden soms vernieuwende en onconventionele keuzes durven te maken”, legt Annemiek uit. Helaas zie je maar al te vaak dat de focus op de techniek ligt, maar ik denk dat je – zeker bij nieuwbouw – beter goed kunt investeren in de thermische schil van de woning. Een zonnepaneel of warmtepomp is op termijn vervangbaar, maar de bouwkundige schil kun je in principe maar één keer goed maken.”

Hoge isolatiewaarden

“Met name in projectmatige woningbouw wordt nog veel te vaak het principe ‘minimum = maximum’ gehanteerd”, vervolgt Annemiek. Ofwel: voldoe je aan de minimale eisen van het Bouwbesluit, dan is het goed. Als particuliere opdrachtgever vonden we dat absoluut niet toereikend.” Deze visie heeft erin geresulteerd dat elk aspect van de gebouwschil vér boven de minimale eisen is uitgevoerd. De houten basisconstructie draagt daar uiteraard in belangrijke mate aan bij, want hout isoleert van zichzelf heel goed. Daarnaast werd stevig geïnvesteerd in dak-, gevel- en vloerisolatie én is voor de ramen triple beglazing van bijna 5 cm dik toegepast. Al deze maatregelen samen resulteren in de volgende Rc-waarden:

• Dak: ≥ 10,0 m2.K/W (BENG-norm: 6,3)
• Gevels: ≥ 8,0 m2.K/W (BENG-norm: 4,7)
• Vloer: ≥ 6,5 m2.K/W (BENG-norm: 3,7

Comfortinstallatie

Een ideaal passiefhuis maakt optimaal gebruik van de zon en is voorzien van een goede thermische schil, kozijnen met triple glas en een goed ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Daarnaast is de luchtinfiltratie minimaal door optimale kierdichting. Doordat de villa is gebouwd op de kavel van een voormalige vrijstaande woning, kon de oriëntatie op de zon niet volledig worden geoptimaliseerd, maar verder was vrijwel alles mogelijk. Annemiek hierover: “Naast de kwaliteit van de bouwkundige schil en de toepassing van royale dakoverstekken hebben ook de technische installaties uiteraard invloed op de energieprestaties. Onze installatieadviseur heeft onze energiebehoefte in relatie tot de bouwkundige schil berekend. Op basis van deze berekeningen is er een bodemcollector met drie lussen van 90 meter geboord. Deze bron is aangesloten op een NIBE F1155-6 PC water/water warmtepomp, die via vloerverwarming de woning verwarmt en op warme dagen heel comfortabel passief kan koelen. Onze keuze voor NIBE is gebaseerd op ervaringen van diverse kanten. Mijn man Bob heeft bijvoorbeeld als projectontwikkelaar diverse grotere projecten onder handen gehad waarbij tot volle tevredenheid NIBE warmtepompen zijn toegepast. Daarnaast had ook de installateur – die we al in een vroegtijdig stadium bij onze plannen hebben betrokken – op basis van zijn eigen ervaringen een sterke voorkeur voor NIBE. Tot nu toe hebben we absoluut geen spijt van onze keuze.”

Omdat het gezin van Annemiek en Bob behoefte heeft aan relatief veel warm water, werd gekozen voor een solo warmtepomp – dus zonder ingebouwde boiler – in combinatie met een los ernaast geplaatste NIBE BA-ST 9040 boiler van 344 liter. Ook is voorzien in een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning dat iedere ruimte in huis vraaggestuurd van de juiste hoeveelheid verse lucht voorziet. Dat is niet alleen comfortabel, maar ook heel energiezuinig. “Daarnaast hebben we op het hoogste dak 28 zonnepanelen laten installeren én is het platte dak van de keuken al voorbereid op de aanleg van een vegetatiedak. Zo’n groen dak zorgt niet alleen voor extra isolatie, maar – door waterberging en -verdamping – ook voor natuurlijke koeling.”

Opmerkelijk laag vermogen

De villa van Annemiek en Bob heeft met een woonoppervlak van 287 m2 en een inhoud van circa 1.200 m3 niet bepaald bescheiden afmetingen. Toch heeft de praktijk inmiddels uitgewezen dat de toegepaste warmtepomp – die een maximaal verwarmingsvermogen van ‘slechts’ 6 à 8 kW – prima in staat is om een aangenaam binnenklimaat te waarborgen. ”Vaak zie je dat warmtepompen met een dergelijk bescheiden vermogen wordt toegepast in rijtjeshuizen, maar we wonen hier nu ruim twee jaar en ervaren alleen maar comfort. Vorige winter was het een tijdlang -15 °C en moest het elektrisch element bijspringen, maar verder kan de warmtepomp het in z’n eentje heel goed aan.”

Pluspunt: veel ontwerpvrijheid

Wat Annemiek als architect tot haar verrassing heeft ervaren, is dat een comfortinstallatie met een warmtepomp en vloerverwarming – met name op de begane grond – meer ontwerpvrijheid geeft. “Doordat de temperatuur in alle ruimtes hetzelfde is, kun je een vrijere en meer open plattegrond ontwerpen. Zo zijn er alleen binnendeuren geplaatst waar dat absoluut noodzakelijk is. Alle overige ruimtes staan in open verbinding met elkaar, zonder dat er ooit een onaangename (koude) luchtstroming is. Deze ruimtelijkheid in combinatie met de behaaglijkheid creëert voor ons het gevoel van een enorme luxe.”

Kenmerken van dit project

Locatie : Dominee Kremerstraat – Heeze
Architect : SAND studio voor architectuur
Opdrachtgever : particulier
Aannemer : eigen beheer
Installateur : Dennis van de Ven Installatietechniek – Heeze
Installatie adviseur : de Groot Advisering - Verduurzaam je woonhuis - Eersel