Pilotprojecten overtuigen woningcorporatie Woonwaarts van kwaliteit NIBE warmtepompen

Woningcorporatie Woonwaarts is actief in de gemeenten Nijmegen, Druten en Beuningen en heeft circa 11.500 huurwoningen in haar bezit. Om haar ambities op het gebied van duurzaamheid te kunnen realiseren, investeert de corporatie jaarlijks enkele miljoenen euro’s in duurzame energetische maatregelen. Om te waarborgen dat er wordt geïnvesteerd in de juiste maatregelen, liet Woonwaarts bij twee appartementengebouwen een pilot uitvoeren met ventilatielucht/water warmtepompen van NIBE.

Portiekflats Cipresstraat

Dit pilotproject betreft een kleinschalige portiekflat in Nijmegen, bestaande uit zes compact (56 m2) appartementen. Enkele jaren geleden liet Woonwaarts het uit 1953 daterende complex verduurzamen. Hierbij werden de spouwmuren, het dak en het kelderplafond geïsoleerd en kregen de appartementen overal waar enkel glas aanwezig was dubbel glas. Voor ruimteverwarming en warm water waren de appartementen voorzien van een gasgestookte cv-ketel en conventionelere radiatoren. Er was geen voorziening voor mechanische ventilatie.

Bij wijze van proef werden drie boven elkaar gelegen appartementen geselecteerd. “Hierdoor kon een nieuwe doorlopende schacht van beneden naar boven worden aangelegd voor de doorvoer van nieuwe ventilatiekanalen ten behoeve van de warmtepomp”, legt projectleider Frank Tas van Woonwaarts uit. “Op advies van projectinstallateur DKC Totaaltechniek hebben we deze drie appartementen laten voorzien van een NIBE F470 ventilatielucht/water warmtepomp.” De NIBE F470 is een compleet uitgeruste alles-in-één unit die de appartementen op een energiezuinige manier voorziet van ventilatie, verwarming en warm water. Dankzij de ingebouwde ventilator kan hij bovendien de toevoerlucht van het ventilatiesysteem comfortabel voorverwarmen voordat deze wordt ingeblazen.

“Doordat de appartementen een relatief grote hal hebben, konden we daar makkelijk een stukje van afsplitsen om een technische ruimte te creëren voor het opstellen van de warmtepomp”, vertelt Frank Tas. “Daarnaast hebben we tegen het plafond van de hal de mv-kanalen aangebracht voor de afzuiging van de keuken, het toilet en de badkamer. Ook hebben we de groepenkast aangepast naar 3 fases en de bestaande cv-ketel verwijderd. Meer ingrepen hebben we inpandig niet hoeven doen, want de warmtepompen konden gewoon op de bestaande installatie met conventionele radiatoren worden aangesloten. Dat functioneert prima en de bewoners zijn dik tevreden met het geleverde comfort.”

Appartementencomplex ‘De Acacia’

De tweede pilot vloeide voort uit de goede ervaringen met bovenstaand project en betreft De Acacia in Nijmegen. Dit appartementencomplex van vier bouwlagen werd gebouwd in 1999 en telt 48 appartementen voor senioren. De meeste appartementen waren nog voorzien van de oorspronkelijke gasgestookte hr-ketel en een mv-box. De appartementen waren tijdens de bouw al goed geïsoleerd en de meeste hadden al een energielabel A/B.

Ook bij dit project werden drie boven elkaar gelegen appartementen geselecteerd: de onderste twee met een woonoppervlak van 84 m2, de bovenste (inclusief een vide) met een woonoppervlak van 126 m2. “We hebben gekozen voor hoekappartementen omdat die – vanwege de zijgevel – een wat groter warmteverlies hebben dan tussenappartementen”, aldus Frank Tas. “Als de pilot zou slagen, wisten we dus zeker dat de gekozen aanpak ook geschikt zou zijn voor de tussenappartementen.” Voorafgaand aan de installatie van de warmtepompen hoefden de appartementen volgens de projectleider in bouwkundig opzicht nagenoeg niet te worden aangepast. “De basisisolatie was prima, alleen moest het bovenste appartement luchtdicht worden gemaakt. De bestaande kanalen voor de cv-ketel zijn verwijderd en er is een geïsoleerd luchtkanaal naar het dak aangebracht. Daarnaast hebben we een extra luchttoevoer aangebracht vanuit de gevel. Ook is de radiator in de woonkamer vervangen voor een LT radiator en hebben we de groepenkast aangepast naar 3 fases. Met het oog op de toekomst is bovendien van beneden tot op het dak bekabeling aangelegd, zodat we op termijn pv-panelen kunnen laten installeren.”

Na het verwijderen van de oude cv-ketels en mv-boxen zijn de drie appartementen voor ventilatie, verwarming en warm water voorzien van een NIBE F730 (link naar productpagina) ventilatielucht/water warmtepomp. De warmtepompen konden ook bij dit project gewoon worden aangesloten op het bestaande afgiftesysteem, waarvan alleen de conventionele radiator in de woonkamer is vervangen door een laagtemperatuurradiator. Tot slot is het cv-systeem gespoeld en opnieuw ingeregeld.

Positieve resultaten

Na oplevering werden de prestaties van de installaties gedurende langere tijd bij beide pilotprojecten gemonitord. ”De resultaten waren boven verwachting”, vertelt Joost van Zoest van Woonwaarts, die met name betrokken was bij de nazorg van de huurders die meededen aan de pilots. “Vooraf hadden we bepaald dat de gebruikskosten voor de huurders niet hoger mochten zijn dan met gas en dat is méér dan gelukt. Eén huurder bespaart zelfs fors ten opzichte van de oude situatie. En dát met gewoon stroomverbruik van het net, dus zónder pv-stroom. We berekenen overigens voor het verduurzamen van deze appartementen geen huurverhoging door aan de huurders, maar zien de kosten die we hebben gemaakt echt als een investering in kennis en ervaring die we kunnen gebruiken voor toekomstige verduurzamingsprojecten. Vanwege de positieve resultaten hebben we de bewoners bovendien gefaciliteerd in het verder gasloos maken van de woning. Zo zijn alle zes de huurders elektrisch gaan koken. Daarna hebben we opdracht gegeven om de gasmeter te laten verwijderen.”

Frank Tas benadrukt tot slot dat Woonwaarts voor beide pilots zeer bewust heeft gekozen voor NIBE. “Ik had me vooraf goed verdiept in NIBE en weet dat in Zweden al meer dan 40 jaar warmtepompen van NIBE in woningbouw worden toegepast. Daar hebben we absoluut vertrouwen in. Het is bovendien gebleken dat je zowel relatief jonge appartementen als appartementen uit de jaren ’50 prima zonder hogere verbruikskosten gasloos kunt maken met een NIBE ventilatielucht/water warmtepomp. In het jongste complex waren hiervoor zelfs nauwelijks aanvullende maatregelen nodig. Daarbij biedt een ventilatielucht/water warmtepomp als voordeel dat je met één toestel zowel de cv-ketel als de mv-box kunt vervangen. Inmiddels zijn we bij Woonwaarts met meer verduurzamingsprojecten bezig en ook daar passen we – waar mogelijk – warmtepompen van NIBE toe. Zo willen we stap voor stap onze woningen van het gas halen.”

Kenmerken van dit project

Locaties: Cipresstraat en Van ’t Santstraat – Nijmegen

Opdrachtgever: Woonwaarts – Nijmegen

Installateurs: Kemkens – Oss | DKC - Wijchen | Installatiebedrijf De Leeuw – Beneden-Leeuwen