Woningcorporatie Accolade schreef een tender uit voor het ontwerp en de realisatie van 70 nieuwe sociale huurwoningen in een omvangrijke wijkvernieuwing Kop van Midden in het centrum van Heerenveen. De woningen kregen gedurende het bouwproces echter al een metamorfose, doordat het bestuur van Accolade toch liever warmtepompen wilde in plaats van de geplande cv-installatie.
Accolade had heel specifieke wensen voor de nieuwe woningen: niet meer dan 65 m² woonoppervlak, twee slaapkamers, een rechte steektrap – zodat bewoners tot op hoge leeftijd boven kunnen komen – en voor twee straten het behoud van de historische uitstraling in Delfts Rood. En dat tegen een gelimiteerd budget, want de huurprijs moest onder de huursubsidiegrens blijven.
“De opdracht van de woningcorporatie was behoorlijk uitdagend”, vertelt Pieter Slinkman, momenteel procesbegeleider bij Accolade, maar werkte in die tijd als adviseur voor de woningcorporatie. “De woningen mochten niet groter worden dan 65 m². Daarnaast moest het ontwerp voor een deel van de woningen fraaie historische elementen en details bevatten om de woningen goed in het straatbeeld te laten passen, terwijl een ander deel juist met moderne architectuur moest aansluiten bij omliggende nieuwbouw. Reitsma Bouw uit Drachten ontwikkelde voor Accolade een conceptwoning gebaseerd op betaalbaar, duurzaam én comfortabel wonen. In eerste instantie werd in dit plan uitgegaan van de installatie van cv-ketels, maar gedurende het traject besloot de wooncorporatie dit toch aan te passen. De corporatie vroeg in een vrij laat stadium van de bouw of een gasloze oplossing ook mogelijk was”.
Slinkman: “In het oorspronkelijke plan stond een cv-installatie gepland. Maar in de periode tussen de gunningen en de uitvoering, besloten de bestuurders van Accolade dat ze toch voor een meer duurzame oplossing wilden gaan. Dus kozen ze ervoor om warmtepompen te plaatsen in plaats van een cv-installatie. Dat was wel een bijzondere ‘move’ in deze fase van het traject, vooral ook omdat dit hogere kosten met zich mee zou brengen.”
“In het licht van alle klimaatontwikkelingen was het natuurlijk een geweldige keuze van het bestuur. Maar persoonlijk vond ik het ook wel spannend om te gaan kijken of we met warmtepompen het juiste vermogen konden bereiken wat nodig was voor deze woningen én of de units die nodig zijn voor warmtepompen wel in de woning zouden passen. Ik dacht direct aan NIBE. Zelf was ik al bekend met deze warmtepompen, maar nog niet met alle mogelijkheden. Ik had wel een nieuw product op het oog, de NIBE F750, die geen buitenunit nodig heeft omdat hij samenwerkt met het ventilatiesysteem”, vertelt Slinkman.
“We zochten een oplossing die zou passen in de woningen, want daar was niet heel veel ruimte en bovendien was het leidingwerk al uitgeëngineerd. Twee belangrijke punten waar we rekening mee moesten houden. Een adviseur van NIBE adviseerde ons om de NIBE F750 te combineren met een NIBE SAM 40 luchttoevoermodule. Op die manier haalt de warmtepomp de verwarmde lucht uit het ventilatiesysteem en is er geen buitenunit nodig. Daarnaast stelde de adviseur voor om de F750 te splitsen. Het warmtepompdeel van de F750 en de SAM 40 konden op de zolder geplaats worden. Er werd ruimte gecreëerd in de inpandige berging door de wasmachine en droger niet naast elkaar, maar op elkaar in te tekenen. Zo ontstond hier ruimte voor het boilergedeelte van de F750.”
Slinkman vertelt dat er wel wat overtuigingskracht nodig was om deze oplossing intern te verkopen: “Dit heeft vooral te maken met het feit dat we dit soort mogelijkheden, waarbij een warmtepomp wordt gecombineerd met een ventilatie-unit, nog niet veel zien in Nederland. In Scandinavië is dit echter een veel toegepaste oplossing. Ook voor de installateurs was het helemaal nieuw. Gelukkig hebben de technische mensen van NIBE veel ondersteuning geleverd met onder andere het inregelen.”
De ondersteuning van NIBE was er niet alleen tijdens het bouwproces. “In dit soort projecten, waarbij we werken met nieuwe oplossingen in de woning, is het essentieel dat de bewoners goed weten hoe alles werkt. Reitsma, NIBE en Accolade hebben in deze fase van het traject heel nauw samengewerkt om ervoor te zorgen dat bewoners goed geïnformeerd werden. Uiteraard leverde NIBE een gebruikershandleiding, maar daarnaast was er ook een korte lijst met de belangrijkste do’s en don’ts én werden er bewonersbijeenkomsten georganiseerd waar ook een adviseur van NIBE bij aanwezig was. Zo leerden bewoners hoe ze op een comfortabele manier hun woning kunnen verwarmen, maar ook hoe ze zelf de installatie konden onderhouden.”
Slinkman besluit: “In het begin van dit project leek het wat hobbelig te gaan, maar toen we uiteindelijk keuzes hadden gemaakt en een goede oplossing hadden als alternatief voor de cv-installatie waren alle betrokkenen zeer tevreden. Er is in Heerenveen voor een zeer duurzame en innovatieve oplossing gekozen, die ook later nog door Accolade is toegepast in andere projecten.”
Locatie: Wijk Kop van Midden, in het centrum van Heerenveen
Opdrachtgever: Accolade – Heerenveen
Architect: HJK architecten – Groningen
Bouwbedrijf: Reitsma Bouw
Aannemer: Rottinghuis’ Aannemingsbedrijf – Groningen
Installateur: BOWA Installaties – Emmen (onderdeel Van Losser Installatiegroep)
_